24/6/12

A noite máxica


Cachela de San Xoán (Castelao)
                    Galicia prepárase para pasar a noite de San Xoán con cacharelas, sardiñas e viño
Cacheira, cachela, fogueira, lumarada, lumeirada, lumieira, cachaza, cacharela, lumazo sexa cal sexa o nome que se lle dea, esta noite todos estaremos pendentes de ir ás fogueiras de san Xoán. E mentres miramos ao ceo para ver se a chuvia tampouco se perde a festa, ofrecemos unha listaxe de cousas que debes facer para non perder detalle na fogueira.
O costume de reunirse, comer, beber e danzar ao redor das fogueiras no solsticio de verán remóntase aos tempos nos que os celtas celebraban a festa de "Beltaine" ou "Beldán", a festa do Sol que festexaba cando este está no seu punto máis álxido. O que dá paso do solsticio de verán ao de inverno.
Esta noite máxica desde os tempos máis remotos, e que coincide coa celebración do solsticio de verán (a noite máis curta do ano), ten na nosa terra unhas características moi especiais. É a noite do lume, das lumeiradas, fogueiras, cachelas ou cacharelas; da auga, reviven as propiedades das fontes santas e milagreiras, das nove ondas do mar (purifican e fecundan), do orballo; e tamén do mundo vexetal.
Esta noite as plantas acadan o mellor das súas propiedades curativas e máxicas. Por iso, as mozas recóllenas para poñelas nun caldeiro con auga. Alí teñen que quedar ó orballo da noite e pola mañá tódolos membros da casa, en especial os nenos, lávanse con esta auga milagreira.
Algunhas herbas varían segundo a zona, pero hai moitas que aparecen en todas elas. A estas imos dedicar un pequeno espazo da nosa páxina.
As rosas son as primeiras: (Aínda que hai que hai que salientar que sete son as herbas imprescindibles: Herba de San Xoán, Fento Macho, Fiuncho, Malva, Herba Luisa, Romeu e Codeso).

Fiuncho
Herba de San Xoán
Coas herbas recollidas na noite de San Xoán facíanse os 'cachos', mellor con auga de setefontes.
As herbas, atadas nun feixe, deixábanse nun caldeiro con auga, toda a noite, ó sereno (para a bendición do San Xoán).
Á mañá seguinte, lavábanse coa auga e gardaban as herbas que secaban ó sol, para logo usar como menciñas.
Curábanse tamén os nenos do enganido, fendendo en dous un carballo e pasando o neno pola fenda. Interviñan dous Marías ou unha e un Xoán, dicindo: "Toma María. Daca Xoán. Doucho crebado. Darásmo sán". Atan de novo á árbore e  sóldase; o neno cura.
Tamén hai a crenza de que se as mozas meten as herbas baixo da almofada, coñecerán quen vai selo seu home. Pendurando do leito as herbas de San Xoán, pódese saber a  sorte dos ausentes.
Tamén saltando as fogueiras, feitas con leña verde para afumar ás bruxas, pódese saber o futuro. As mozas que salten ou 'salven' a fogueira un número impar de veces, sen tocar o lume, casarán dentro dun ano. Terán que facer a invocación:
"Salto por enriba do lume de San Xoán, para que non me trabe nin cobra nin can".
"Dios te dou, Dios te criou, Dios che saque esta ollada se alguén cha botou. Antes que o mal sexa visto, naceu Cristo. Morra este mal e viva Cristo"
A borralla da fogueira tirámola cara á un río dicindo: "Demo maldito vaite de aí. Aí vai a borralla de San Xoán atrás de ti. Dios te leve ó mar onde non cantou galiña nin galo. E a que cantou, levouna o diaño".

Pepe Carreiro lanza A noite das cacharelas un novo álbum de Os Barbanzóns. 


Os máis famosos habitantes do castro de Baroña, Os Barbanzóns, teñen unha nova aventura nas librarías. Toxosoutos acaba de publicar, logo de cinco anos, a cuarta entrega desta serie de BD guionizada e debuxada por Pepe Carreiro. A noite das cacharelas explica a humorística visión deste autor sobre o xeito no que se celebraba o solsticio de verán na época castrexa. O álbum de 48 páxinas ea toda cor, está dispoñible  nas librarías.
 

No hay comentarios:

Publicar un comentario